Indiaans Nieuws in de Nederlandse dagbladen – deel 74

Door: Frans L. Wojciechowski

Het doet mij genoegen om, na een wat langere vrij slappe tijd wat betreft Indiaanse nieuwsberichten in de Nederlandse dagbladen, nu weer eens een kloeke aflevering van Indiaans nieuws te kunnen presenteren. De artikelen in deze aflevering bestrijken de periode van juni 2022 tot en met oktober 2022. Aan de totstandkoming van deze aflevering hebben E. de Bruijne, A. van der Burgt-Disco, P. Esser, J. Punch, H.J. Vos, Fam. J. Vos, R. van Vleuten en W. Wattel bijgedragen door het opsturen van artikelen uit hun dagblad.

Blijf a.u.b. de artikelen met Indiaans nieuws uit uw krant (onder vermelding van naam van de krant plus datum) naar mij opsturen. Mijn adres staat voorin in deze Kiva. Een scan van het artikel opsturen via e-mail (wojci001@wxs.nl) kan ook. Zelf ben ik geabonneerd op de Volkskrant en De Limburger. Artikelen uit alle overige kranten zijn meer dan welkom.

Onvrede over locaties pausbezoek Canada

Paus Franciscus gaat eind juli 2022 Canada bezoeken om persoonlijk excuses te maken voor de behandeling die inheemse kinderen door katholieke religieuzen te verduren hadden op de door de Katholieke kerk gerunde kostscholen. Leiders van de inheemse bevolking zijn ontevreden over de keuze van de drie locaties die hij zal bezoeken. Deze plaatsen zijn uitgekozen zonder overleg met de inheemse bevolking, zo klaagden de inheemse leiders tegenover de Canadese bisschoppen. Zij vroegen de bisschoppen andere plaatsen op te nemen in het reisschema, zoals bijvoorbeeld Kamloops, de plaats waar meer dan 200 Indiaanse kinderlijkjes zijn gevonden in anonieme graven bij een voormalig katholiek internaat.

De bisschoppen lieten echter weten dat de paus niet meer plaatsen zal toevoegen aan zijn reis. De 85-jarige kerkvorst lijdt aan knieproblemen, waardoor hij zich sinds enkele weken alleen maar in een rolstoel voortbeweegt.

Bron: Nederlands Dagblad 3 juni 2022.

Canada betaalt Siksika meer dan 1 miljard Canadese dollar schadevergoeding

De Canadese regering gaat de Siksika Indianen van Alberta een schadevergoeding van 1,3 miljard Canadese dollar betalen. Dat is ongeveer 960 miljoen euro. Het geld is een compensatie voor het in beslag nemen van een groot deel van het land van de Siksika in het begin van de twintigste eeuw. In 1910 pakte Canada namelijk de helft van het grondgebied van de Siksika om het te verkopen aan kolonisten. Het ging hierbij om een gebied van ongeveer 46.500 hectares. Dit werd onteigend ondanks een in 1877 gesloten verdrag waarin de Siksika dit gebied hadden toegewezen gekregen.

Bij de ceremoniële ondertekening van de regeling zetten de Canadese premier Justin Trudeau en het hoofd van de ongeveer 8.000 stamleden tellende Siksika, Ouray Crowfoot, hun handtekening.

Bronnen: Algemeen Dagblad, Eindhovens Dagblad,  Provinciale Zeeuwse Courant, Trouw,  De Volkskrant, 4 juni 2022.

Na de kwellingen van de kostscholen komt nu de paus

Canada is in afwachting van de komst van Paus Franciscus op maandag 25 juli 2022 voor een bezoek aan het land om excuses aan te bieden aan de inheemse bevolking voor de wantoestanden op de door de katholieke kerk gerunde kostscholen voor inheemse kinderen.

In dit kader spreekt correspondent Frank Kuin van de NRC in Maskwacis in de provincie Alberta een overlevende van de kostscholen, Flora Northwest, een 77-jarige Cree Indiaanse van de Samson First Nation.

Toen ze vijf jaar was, moest Flora naar de Ermineskin Indian Residential School, waar ze 10 jaar zou blijven. “Een van de eerste dingen die mij verteld werd, was dat je je eigen taal niet mocht spreken. Deed je dat toch, dan werd je geslagen.” De nonnen noemden de kinderen ‘heidenen’ en ‘savages’ (wilden). “Ik kreeg te horen dat ik nooit iets zou voorstellen, want ik was een luie Indiaan, een vieze Indiaan. Ik geloofde het, want het werd er elke dag ingestampt.” Door een katholieke priester werd Flora bovendien seksueel misbruikt. Ze moet tijdens haar verhaal een paar keer haar tranen bedwingen.

Flora Northwest zal op maandag 25 juli 2022 bij de bijeenkomst met de paus in Maskwacis zijn, samen met vele andere oud-leerlingen van de kostscholen uit het hele land. “Ik wil die excuses horen”, zegt ze “Die woorden zijn – als overlevende – erg belangrijk voor me.”

Maskwacis, de inheemse gemeenschap die het eerst bezocht wordt door de paus, heette tot 8 jaar geleden Hobbema, genoemd naar een Nederlandse landschapsschilder. Op initiatief van de Cree-bevolking van het gebied werd de plaats omgedoopt tot Maskwacis. Dit woord betekent ‘berenheuvels’ in de Cree-taal. Met die naam wilde men een nieuwe start maken, na een tijd waarin Hobbema bekend kwam te staan als een plaats van gewelddadige bendes met namen als Redd Alert en Indian Posse.

Nog altijd kampt Maskwacis met sociale problematiek. Esther Roan van de Ermineskin vrouwenopvang zegt hierover: “Verslaving en huiselijk geweld zijn aanhoudende problemen. Er zijn een hoop beschadigde mensen. Mensen die niet weten hoe ze met hun pijn moeten omgaan.” Dit hangt direct samen met gebroken familiebanden door de kostscholen: leerlingen kenden geen gezinsleven en wisten niet hoe kinderen op te voeden.

Peyasu Wuttunee, een hulpverlener in Maskwacis: “Een hele generatie verloor haar taal en cultuur. Met alle gevolgen van dien. Drugs, verslaving, geweld, zelfmoord…”

Bron: NRC, 22 juli 2022.

Interview met Wilton Littlechild

Journalist Frank Kuin van de NRC sprak ook met Wilton Littlechild, een 78-jarige Cree Indiaanse jurist, die zelf ook op zo’n kostschool had gezeten als kind en daar de nodige trauma’s had opgelopen.

Littlechild was een van de drie leden van de waarheids- en verzoeningscommissie die diepgravend onderzoek deed naar de internaten en hun schadelijke gevolgen. Zevenduizend oud-leerlingen legden daarbij verklaringen af bij dat jarenlange proces. Het eindrapport van de commissie dat in 2015 verscheen omschreef het kostscholenbeleid van Canada als een ‘culturele genocide’.

Een van de 94 aanbevelingen van het rapport was dat de paus op Canadese bodem excuses zou uitspreken voor de rol van de katholieke kerk. Littlechild vindt de excuses van de paus belangrijk voor het verwerken van de trauma’s die duizenden Indianen in Canada als kind hebben meegemaakt.

Bron: NRC 25 juli 2022.

De Paus spreekt excuses uit

Op maandag 25 juli 2022 heeft paus Franciscus excuses aangeboden aan leden van de oorspronkelijke bevolking van Canada voor de rol van de katholieke kerk bij het ‘verwoestende’ voormalige beleid van inheemse kostscholen. De katholieke kerk runde indertijd ongeveer 60% van de kostscholen voor inheemse kinderen.

De paus sprak de excuses uit in Maskwacis, een inheemse gemeenschap in de provincie Alberta, tegenover enkele duizenden oud-leerlingen van de Indian Residential Schools uit heel Canada. “Ik smeek nederig om vergiffenis voor het kwaad dat door zoveel christenen is begaan tegen inheemse volkeren”, zei de paus op de tweede dag van zijn zesdaagse bezoek aan Canada.

Bronnen: Eindhovens Dagblad, De Limburger,  NRC, Trouw, de Volkskrant 26 juli 2022.

Volkskrant Commentaar over de excuses van de paus

Journalist Raoul Dupré van de Volkskrant stelt in zijn Rubriek Volkskrant Commentaar: Er waren duizend kindergraven nodig om de kerk ook in Canada tot berouw te bewegen.

Verder schrijft hij o.a.:

“Excuses maken: paus Franciscus is er inmiddels zeer bedreven in. Excuses voor de zonden van de katholieke kerk in Mexico bij de evangelisatie van het land, excuses voor de misdaden tegen de inheemse bevolking van Bolivia, excuses voor het kindermisbruik van minderjarige jongens in Spanje.  De lijst is verre van compleet en deze week kwam er dan ook zijn ‘nederige smeekbede om vergiffenis’ bij aan de Inuit en Métis in Canada, wegens het systematische misbruik van 150 duizend inheemse kinderen.”

Bron: de Volkskrant, 27 juli 2022.

Commentaar F.W.: In zijn enthousiasme om de paus en zijn bedoelingen cynisch af te branden gaat onze journalist wel erg onnauwkeurig te werk: Hij noemt de Inuit (‘eskimo’) en  de Métis, maar vergeet de grootste groep inheemsen te noemen die in Canada de dupe waren, namelijk de Indianen. Verder is het getal 150.000 niet het aantal ‘systematisch misbruikte inheemse kinderen’, maar het totale aantal dat op zulke kostscholen gezeten heeft en daarvan was niet ieder kind slachtoffer van ‘systematisch misbruik’.

Excuses ook voor de Inuit

Aan het eind van zijn reis naar Canada bezocht paus Franciscus ook Iqaluit, de hoofdstad van de autonome Canadese regio Nunavut. Deze wordt voornamelijk bewoond door Inuit, vroeger bekend onder de naam Eskimo. Journalist Ben van Raaij constateert: “Excuses zijn belangrijk maar ze helen niet alle wonden van de Inuit.”

Hoogleraar Roussel, die hij hierover sprak, stelt dat het feit dat de kerk de kwestie zo lang heeft getraineerd bij de inheemse bevolking veel teleurstelling en woede heeft veroorzaakt.  Roussel: “De pauselijke excuses moeten dan ook niet als afsluiting worden gezien. Het zal tientallen jaren duren voordat het vertrouwen tussen de inheemse volken en de kerk is hersteld. En de kerk zal moeten accepteren dat veel inheemse kerkverlaters niet meer terugkeren.”

Bron: de Volkskrant, 28 juli 2022.

Beeldvormers

Arno Haijtema van de Volkskrant bespreekt in de rubriek Beeldvormers een foto waarbij de paus te Maskwacis na zijn publieke excuses voor de kostschool wandaden van de katholieke kerk bij inheemse Canadese kinderen door chief Wilton Littlechild een verentooi op zijn hoofd gezet krijgt.

“De symboliek spat af van deze foto van de paus met een waaier van vogelveren op zijn hoofd. Hij markeert de erkenning van de misdaden die uit naam van Rome zijn gepleegd.”

Bron: de Volkskrant, 30 juli 2022.

Anders kijken

In de boekensectie van de weekendbijlage van de Provinciale Zeeuwse Courant staat een korte vermelding van het boek Een vlecht van heilig gras van Robin Wall Kimmerer (Uitgeverij Altamira, prijs € 24,99). De recensent schrijft dat je dankzij dit werk met verhalen van de oorspronkelijke bewoners van Canada anders gaat kijken naar alles wat groeit en bloeit.

Bron: Provinciale Zeeuwse Courant 13-14 augustus 2022.

Oscars bieden na 50 jaar excuses aan inheemse actrice aan

Sacheen Littlefeather heeft na bijna 50 jaar excuses gekregen van de Academy of Motion Picture Arts and Sciences, de organisatie achter de uitreiking van de Oscars.

Littlefeather werd in 1973 bekend toen zij gestoken in traditionele Indiaanse kledij namens Marlon Brando zijn Oscar weigerde uit protest tegen de stereotype portrettering van inheemse Amerikanen door de filmindustrie. Brando wilde zo ook aandacht vragen voor de betekenis van de bezetting van Wounded Knee, het dorp op het Pine Ridge Reservaat dat toentertijd door Indiaanse activisten was bezet.

Littlefeather hield op de Oscaruitreiking een korte toespraak, waarin ze ook vertelde waarom Brando de Oscar weigerde. Zodra ze vertelde waarom Brando de Oscar weigerde, steeg uit de zaal een mix van applaus en boegeroep op.

De actie leverde Littlefeather veel kritiek op. In een interview met The Guardian uit 2021 vertelde de actrice dat westernacteur John Wayne bijvoorbeeld door beveiligers in bedwang gehouden moest worden om haar niet aan te vliegen. Volgens Littlefeather was ze na de actie bovendien niet langer welkom in praatprogramma’s en kon ze geen werk meer krijgen als actrice.

Na het evenement verschenen ook berichten dat Littlefeather geen echte Native American was, maar dat ze instemde met haar toespraak om haar acteercarrière te helpen. Ook werd hardop gespeculeerd dat ze Brando’s minnares zou zijn. Beweringen die volgens Littlefeather elke grond misten.

“De misstanden die u heeft ondergaan vanwege dit statement waren ongewild en ongerechtvaardigd”, aldus de Academy in een brief die in juni 2022 naar Littlefeather is verstuurd en waar op maandag 15 augustus 2022 door Amerikaanse media over werd bericht. “De moed die u heeft getoond, is veel te lang niet erkend. Hier bieden wij onze oprechte excuses voor aan en uiten we onze diepste bewondering voor.”

De brief is openbaar gemaakt op het moment dat bekendgemaakt werd dat Littlefeather is uitgenodigd om in september 2022 te spreken bij het filmmuseum in Los Angeles. In een verklaring reageerde de 76-jarige Littlefeather op het nieuws van de excuses met een knipoog: “Wij Indianen zijn een heel geduldig volk. Het was slechts vijftig jaar”, aldus Littlefeather. “We moeten ons gevoel voor humor wat dit betreft altijd behouden. Het is ons overlevingsmechanisme.”

“Het is echt hartverwarmend om te zien hoeveel er is veranderd sinds ik de Academy Award vijftig jaar geleden weigerde”, vervolgt de actrice, die haar toespraak bij het filmmuseum een ‘droom die uitkomt’ noemt. “Ik ben zo trots op iedere persoon die op een podium staat.”

Bronnen: Trouw 15 augustus 2022, NRC 16 augustus 2022, Nederlands Dagblad 18 augustus 2022.

Boekbespreking: The Apache diaspora

Onder de titel “Hoe de Apachen zich wisten te handhaven” verschijnt in de NRC van de hand van Sjoerd de Jong een bespreking van het boek The Apache Diaspora. Four centuries of displacement and survival van Paul Conrad (University of Pennsylvania Press, 366 blz., prijs $ 36,99).

Sjoerd de Jong: “In lijn met nieuw onderzoek stelt Conrad vast dat de Apachen lang niet altijd ‘op het oorlogspad’ waren, maar zich vindingrijk en vreedzaam konden aanpassen aan nieuwe omstandigheden. Dat neemt niet weg dat ze een roofeconomie ontwikkelden en een vuile oorlog uitvochten met eerst Spanjaarden en Mexicanen – die een premie zetten op hun scalpen – en later de Amerikanen. Dat conflict eindigde rond 1886 met de verbanning van de laatste vrije Apachen naar schrale reservaten.”

Bron: NRC 19 augustus 2022.

Commentaar F.W.: Zoals in zo veel boeken over de ‘Indian Wars’ wordt ook hier gesteld dat de laatste vrije Apachen rond 1886 op reservaten werden geplaatst. Feit is echter dat toen Geronimo zich overgaf in 1886, een kleine groep Apachen de wapens niet neerlegde, maar vluchtte en zich in het Sierra Madre gebergte van Noordoost-Mexico verschool. Versterkt met andere Apache-vluchtelingen uit de reservaten hebben zij hun vrije leven voortgezet in dat gebied tot de laatste groep vrije Apachen in het begin van de jaren 1930 door Mexicanen werd opgejaagd en gedood. Zie hiervoor o.a. mijn artikel “Het geheim van de Sierra Madre” dat in 1995 in de Kiva verscheen en in 2014 bij het 50-jarig jubileum van de Kiva in het toen verschenen jubileumboek is herdrukt.

Karl May controverse: Verkoopstop voor Winnetou

Meulenhoff Boekerij maakte in augustus 2022 bekend dat ze per direct de verkoop van boeken over Winnetou, de Indianenheld uit de boeken van Karl May, had stopgezet. Aanleiding is felle kritiek in Duitsland op stereotypen in de verhalen.

Meulenhoff volgt hierbij de Duitse uitgever Ravensburger Verlag, die korte tijd daarvoor meldde de boeken over Winnetou in te trekken na kritiek. Activisten zetten daar op sociale media grote vraagtekens bij de stereotypen die in de publicaties naar voren kwamen. Dat heeft de uitgever zich aangetrokken. De Nederlandse uitgever Meulenhoff liet weten: “Wij volgen de Duitse lijn en zetten de verkoop per heden stop.”

Enkele Tweede Kamerleden reageerden geschokt op het besluit van de uitgever. “Een gebed zonder einde”, noemt fractievoorzitter Joost Eerdmans van JA21 het. “Ridicule beslissing natuurlijk die wederom halsoverkop wordt genomen uit angst voor een aantal agressieve ophitsers, die de media opzoeken. Zit niks oprechts achter, alleen maar sensatie.”

Ook de Nederlandse Karl May Vereniging is verre van verheugd. Voorzitter Ger Tielen stelt dat Karl May natuurlijk een kind van zijn tijd was en ook vooroordelen over andere volken had. “De andere kant is dat hij zich altijd heeft opgesteld aan de kant van de Indianen. … En ook op andere terreinen heeft May zich ingezet voor vrede, voor respect voor andere culturen en religies. In die zin is dit een erg wrang besluit van de uitgeverij.”

Serv Wiemers, lezer van alle Winnetou-boeken en schrijver van het dit jaar verschenen boek Indianen. Beelden van een niet-verdwijnend volk is het hier helemaal mee eens. “Om eerlijk te zijn, vind ik deze beslissing zwaar overdreven.  Het zijn boeken van meer dan honderd jaar geleden, dat was een heel andere tijd. En het is fictie, het zijn geen antropologische werken over de geschiedenis van de Indianen van Noord-Amerika. Zo moet je ze niet lezen.

Tot slot is het belangrijk te vermelden dat Karl May in een tijd dat niet alleen onder het algemene publiek, maar ook in de officiële wetenschap de mening gangbaar was dat er hogere en lagere mensenrassen waren en dat de blanken aan de top van deze rassenhiërarchie stonden, May via zijn romanheld en alter ego Old Shatterhand onomwonden verklaart: “dat ik geen ras voor beter dan een ander houd, want er zijn bij alle volken en in alle landen goede en ook slechte mensen.”

Bronnen: Eindhovens Dagblad 25 augustus 2022; Algemeen Dagblad, Noordhollands Dagblad, De Telegraaf 24 augustus 2022; Eindhovens Dagblad, Provinciale Zeeuwse Courant 26 augustus 2022; NRC 27-28 augustus 2022.

Mary Peltola verslaat Sarah Palin

Bij de tussentijdse verkiezing voor een zetel namens Alaska in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft de inheemse Alaska democratische kandidaat Mary Peltola (49) van favoriet Sarah Palin gewonnen. Palin was al eerder kandidaat voor het Amerikaanse vicepresidentschap, en oud-gouverneur van Alaska.

Underdog Peltola had in eerste instantie basisschoollerares willen worden, maar is uiteindelijk toch de politiek ingegaan. Ze is lid van de inheemse Yupik-gemeenschap, een volk met ongeveer 34 duizend mensen.

Bronnen: Nederlands Dagblad, de Volkskrant 2 september 2022.

Reis van een heilig doek

Het Lakota-volk herkende de strijd van Oekraïne en stuurde een magisch kleinood naar Kiev.

Aan een grote boom in Kiev wappert sindsdien een doek in de kleuren wit, zwart, rood en geel, samengebonden in een punt.

Het is niet zomaar een doek. De Lakota (in Europa beter bekend onder de naam Sioux) herkenden de strijd van Oekraïne als een strijd tegen kolonialisme en culturele genocide, die hen zo bekend is. De Lakota geloven dat het doek dat nu in Kiev hangt, zal helpen om het geweld te stoppen, zegt Serv Wiemers, die ervoor zorgde dat het doek in Kiev belandde.

Oud-diplomaat Wiemers (1967) is gefascineerd door de inheemse Amerikanen, over wie hij dit jaar het fotoboek Indianen. Beelden van een niet-verdwenen volk publiceerde.

In juni bezocht Wiemers een zonnewendeceremonie van de Lakota aan de voet van de berg Mato Tipila (onder niet-inheemse Amerikanen bekend als Devil’s Tower) in de staat Wyoming om samen met tv-maker Waldemar Torenstra de ceremonie te filmen.

Een van de Lakota ceremoniemeesters vertelde dat er gebeden werd voor Oekraïne, ook een belegerd volk. Uit vier tabaksbuidels hadden de Indianen een doek gemaakt dat, na inzegening met vredespijpen, gezwind naar Oekraïne gebracht moest worden en Wiemers  zou daarvoor moeten zorgen. “Het was een opdracht”, zegt Wiemers, “geen verzoek.”

Eenmaal terug in Nederland legde Wiemers contact met de Nederlandse ambassadeur in Oekraïne, Jennes de Mol. Via een stichting met hulpgoederen werd het gezegende doek naar Oekraïne getransporteerd. Hier bevestigde ambassadeur De Mol het doek samen met Natalia Zaimenko, directeur van de botanische tuin in Kiev, aan een boom in de Laan van de Vrede.

Bron: NRC 6 september 2022.

Actrice en activiste Sacheen Littlefeather overleden

De actrice Sacheen Littlefeather is op 75-jarige leeftijd overleden. Ze leed al langere tijd aan borstkanker. Ze werd in 1973 beroemd toen ze namens Marlon Brando zijn Oscar weigerde uit protest tegen de behandeling van inheemse Amerikanen door de filmindustrie.

Destijds kreeg ze veel kritiek op de actie. Later stelde Littlefeather dat ze door haar statement op een ‘zwarte lijst’ kwam en moeilijk werk kon vinden als actrice.

Onlangs bood de organisatie achter de Oscars excuses aan voor de manier waarop Littlefeather naar aanleiding van haar actie werd behandeld.

Bronnen: AD, Haagsche Courant, Eindhovens Dagblad, Provinciale Zeeuwse Courant 4 oktober 2022,

Commentaar F.W.: In het eerdere artikel over Littlefeather, dat in augustus in de kranten verscheen, werd haar leeftijd als 76 jaar gegeven. Hier wordt gesteld dat ze op 75-jarige leeftijd overleden is. Een check van haar biografie op wikipedia laat zien dat het laatste correct is. Sacheen Littlefeather was op 14 november 1946 in Salinas, California geboren en ze was dus 75 jaar toen ze overleed.

In dit wikipedia-artikel is bovendien informatie te vinden die de kwestie van Littlefeathers  werkelijke leeftijd in belang verre overstijgt: er blijkt namelijk uit dat Sacheen Littlefeather helemaal geen Indiaanse was, zoals ze zelf al die jaren beweerd had.

Tenminste sinds de vroege jaren 1970 heeft Littlefeather steeds gezegd dat ze de dochter was van een Indiaanse vader van White Mountain Apache en Yaqui afkomst. Littlefeather heette bij haar geboorte echter Marie Louise Cruz. Haar vader was geen Indiaan, maar een Mexican American waarvan de voorouders naar Californië waren gekomen. Haar moeder was een blanke Amerikaanse van Franse, Duitse en Nederlandse afkomst.

Deze informatie in Wikipedia was gebaseerd op een artikel van de Navajo Indiaanse Jacqueline Keeler, die onderzoek doet naar ‘Pretendians’, mensen die zich ten onrechte voordoen als Indiaan. Keeler publiceerde twintig dagen na Littlefeathers dood een artikel in de San Francisco Chronicle, waarin ze de resultaten van haar onderzoek naar de werkelijke afkomst van Littlefeather beschrijft.

Keeler interviewde voor haar onderzoek o.a. de twee zussen van Littlefeather die de Indiaanse claims van hun overleden zus in alle toonaarden ontkenden. Een van hen zei: “Sacheen hield niet van zichzelf. Ze was niet graag Mexicaans. … Voor haar was het beter om voor iets anders door te gaan. … Ze creëerde een fantasie. Ze leefde en ze stierf in die fantasie.”

Keeler onderzocht ook de stamboom van Littlefeathers vader tot ongeveer 1850 en vond geen Indiaanse voorouders. Hierbij moet wel gezegd worden dat veel Mexicanen en Mexican Americans gedeeltelijk van Indiaanse afkomst zijn, maar die afkomst stamt meestal van Indiaanse voorouders die in een grijs verleden hun inheemse gemeenschappen verlaten hebben om te assimileren in de Mexicaanse maatschappij. Daardoor is het waarschijnlijk dat Littlefeather voor een deel van Indiaanse afstamming is. Voor haar claims op een White Mountain Apache of Yaqui Indiaanse identiteit is echter geen enkel bewijs gevonden.

In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw roerden de Indianen zich in veel delen van de VS en kwamen voor hun rechten op. In Californië werd in november 1969 het voormalige gevangeniseiland Alcatraz door Indiaanse activisten bezet. Zoals u in het hoofdstuk over de Chumash Indianen, in mijn recent verschenen boek Indianen in Veelvoud kunt lezen, kwamen toen veel Indianen in Californië die zich daarvoor nog als Mexican American hadden voorgedaan om aan discriminatie te ontkomen, weer trots voor hun Indiaanse afkomst uit. Het was nu een beetje ‘in’ om Indiaan te zijn. Daar kon je in tegenstelling tot vroeger jaren, nu mee voor de dag komen.

In een aantal gevallen ging het zelfs zo ver dat ook Mexican Americans zonder aantoonbare Indiaanse voorouders een Indiaanse identiteit claimden. Sommigen daarvan kregen niet alleen maar meer aanzien en status hierdoor, maar sloegen ook nog eens een financieel slaatje uit hun nieuwe Indiaanse identiteit.

Marie Louise Cruz is in die periode ook overgegaan tot het aannemen van een Indiaanse identiteit. In die periode is ze begonnen zichzelf als Sacheen Littlefeather te presenteren. Bij haar is de maskerade echter niet voornamelijk bedoeld geweest om er economisch beter van te worden. Marie Louise Cruz was indertijd klaarblijkelijk een getroebleerde jonge vrouw die moeite had met zichzelf en haar identiteit en (naar wat ze later zelf vertelde) een psychische aandoening had, waarvoor ze op haar negentiende een jaar in een psychiatrische inrichting verbleef.

Littlefeather heeft wel een zeker aanzien en een gerespecteerde status als Indiaanse activiste gekregen door haar Indiaanse maskerade die niet beperkt bleef tot de Oscaruitreiking van 1973. Dit is haar zelfbeeld en geestelijke gezondheid zeker ten goede gekomen.

Omdat Sacheen Littlefeather in tegenstelling tot veel andere ‘pretendians’ nooit geprobeerd heeft om een financieel slaatje uit haar Indiaanse identiteit te slaan en haar Oscaroptreden heeft bijgedragen aan een positievere beeldvorming over de Indianen, hebben diverse Indiaanse leiders en wetenschappers die vaak al jaren twijfels hadden over de Indiaanse identiteit van Littlefeather, deze kwestie nooit aan de grote klok gehangen.

Jacqueline Keeler heeft met haar artikel in de San Francisco Chronicle hier drastisch verandering in gebracht en niet iedereen bleek daar even blij mee. Noch met de onthullingen zelf, noch met het tijdstip waarop dit gebeurde.

Uit: De Kiva, 2022, jaargang 59, nr. 4, © Stichting De Kiva